Αλκοόλ και Υγεία: Πόσο κάνει να πίνω; + 5 Συμβουλές
Το τζιν τόνικ μετά τη δουλειά. Το μπουκάλι κρασί στο δείπνο. Λίγες μπύρες το Σαββατοκύριακο. Πριν το καταλάβεις, το αλκοόλ “μαζεύεται”.
Είναι πρόβλημα? Μπορεί το ποτό να σταθεί εμπόδιο στην υγεία και τη φυσική σας κατάσταση; Ή θα μπορούσε πραγματικά να είναι καλό για εσάς; Σε αυτό το άρθρο θα διερευνήσουμε το θέμα με έναν πιο προσωπικό, αν θέλετε τρόπο.
«Πρέπει να κάνω ένα διάλειμμα από το ποτό;»
Έχετε κάνει ποτέ αυτή την ερώτηση στον εαυτό σας; Προσωπικά την έχω κάνει. Και έχω ρωτήσει στην Nutripass, πολλά άτομα που έχω αναλάβει.
Όμως, όπως πολλοί από τους διαιτώμενούς μας, ποτέ δεν ένιωσα ότι έπρεπε να σταματήσω το ποτό. Η κατανάλωσή μου είναι φυσιολογική, όπως και η δική τους. Είναι «μέτρια». Αλλά τα ποτά εμφανίζονται συχνά στη ζωή μου – και ξέρω ότι δεν συμβαίνει μόνο σε μένα.
Ίσως μας αρέσει να πίνουμε μια μπύρα για να σηματοδοτήσουμε το τέλος μιας εργάσιμης ημέρας. Ίσως την Παρασκευή να το “ρίξουμε” σε ένα κοκτέιλ. Κάτι για να γιορτάσουμε; Ανοίξτε μια σαμπάνια.
Και κάπως έτσι η κατανάλωση αλκοόλ δικαιολογείται.
Είναι ΟΚ αυτό; Δικαιολογούμε κάτι που δεν πρέπει; Αν θέλουμε να είμαστε υγιείς και λειτουργικοί, πώς επηρεάζει το αλκοόλ; Όπως θα δούμε, η απάντηση δεν είναι απλή.
Ίσως έχετε ακούσει ότι το ποτό είναι καλό για την υγεία μας.
Η μέτρια πρόσληψη αλκοόλ σχετίζεται με χαμηλότερο κίνδυνο για διαβήτη, πέτρες στη χολή και στεφανιαία νόσο. Η ελαφριά έως μέτρια κατανάλωση αλκοόλ φαίνεται να είναι καλή για την καρδιά και το κυκλοφορικό σύστημα, συμβάλλοντας στη μείωση του κινδύνου καρδιακής ανακοπής και εγκεφαλικού που προκαλείται από θρόμβους κατά 25 – 40%.
Έχουν υπάρξει αρκετές μελέτες που δείχνουν ότι οι πότες στην πραγματικότητα ζουν περισσότερο από εκείνους που δεν πίνουν. Βλέπουμε συχνά τέτοιους τίτλους κάθε φορά που βγαίνει μια νέα μελέτη.
Ένα σημαντικό σημείο που παραβλέπουμε: Εάν δεν πίνετε ήδη, οι ειδικοί υγείας συνιστούν να μην ξεκινήσετε. Αν το ποτό είναι τόσο καλό, τότε γιατί να μην προσθέσετε αυτό το πλούσιο σε αντιοξειδωτικά κόκκινο κρασί στην Μέθοδο του Πιάτου;
Γιατί κανείς δεν ξέρει αν κάποια ποσότητα αλκοόλ είναι πραγματικά καλή για όλους μας.
Όχι, δεν πρόκειται να σου πω να μην πιεις. Παρόλο που πολλές μελέτες υποδεικνύουν ότι όσοι πίνουν ελαφριά έως μέτρια έχουν χαμηλότερα ποσοστά των προαναφερθέντων προβλημάτων υγείας από ότι οι μη πότες, αυτό δεν σημαίνει ότι το ποτό προκαλεί αυτά τα οφέλη.
Σίγουρα, η κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να αυξάνει την HDL («καλή») χοληστερόλη. Ή μπορεί να είναι ότι η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ μειώνει το άγχος. Ή μπορεί να είναι ότι το ποτό δεν προκαλεί κανένα όφελος για την υγεία.
Η ποσότητα αλκοόλ που μπορεί να βοηθήσει την υγεία της καρδιάς σας μπορεί να βλάψει την καρδιά του φίλου σας — για παράδειγμα, εάν έχει ιστορικό υψηλής αρτηριακής πίεσης.
Το μεγαλύτερο μέρος των ερευνών δείχνει ότι θα πρέπει να είστε ελαφρύς έως μέτριος πότης χωρίς επεισόδια βαριάς κατανάλωσης αλκοόλ (ακόμη και μεμονωμένα) για να δείτε οφέλη για την καρδιά.
Ποιο είναι τελικά, το μέτρο ;
Οι ορισμοί διαφέρουν ανά τον κόσμο, αλλά σύμφωνα με τον Εθνικό Διατροφικό Οδηγό για Ενήλικες, η «μέτρια κατανάλωση αλκοόλ» σημαίνει, κατά μέσο όρο για όσους καταναλώνουν οινοπνευματώδη ποτά:
- Για γυναίκες: 1 ποτήρι / ημέρα
- Για άνδρες: 2 ποτήρια / ημέρα
1 ποτό ισοδυναμεί με :
1 μικρή (330ml) μπίρα Vol:4-5% ή 1 ποτήρι κρασί (125ml) Vol:11-13% ή 1 ποτήρι (40-50ml) ούζο ή τσίπουρο ή άλλο ποτό (ουίσκι – τζιν – βότκα) Vol:40%
Σίγουρα, μπορεί να μην πίνετε υπερβολικά και να μην κάνετε επεισοδιακή κατανάλωση – binge drinking (δηλαδή 5 ή περισσότερα ποτά για τους άνδρες ή πάνω από 4 για τις γυναίκες, μέσα σε 2 ώρες). Αλλά πότε ήταν η τελευταία φορά που ρίξατε κρασί με την μεζούρα, ή υπολογίσατε τον συνολικό αριθμό των ποτών σας στο τέλος της εβδομάδας ή τον εβδομαδιαίο μέσο όρο σας σε έναν δεδομένο μήνα ;
Μελέτες δείχνουν ότι οι άνθρωποι συνήθως, μερικές φορές δραστικά, υποτιμούν την κατανάλωση αλκοόλ. Είναι εύκολο να μπείτε στην κατηγορία «βαρύς πότης» χωρίς να το καταλάβετε. Για παράδειγμα, εάν είστε γυναίκα και έχετε 2 φορές/εβδ από 1 ποτήρι κρασί και την Παρασκευή ένα ποτό & μια μπύρα στην έξοδο και το Σάββατο στο πάρτυ 2 ποτά. Boom! Είστε στην κατηγορία του βαρύ πότη.
Αυτό είναι ένα μεγάλο θέμα, καθώς η μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ συνοδεύεται από πολύ υψηλότερο κίνδυνο σοβαρών προβλημάτων υγείας. (αρρυθμίες – έμφραγμα – κατάθλιψη – καρκίνο – λιπώδη διήθηση – οστεοπόρωση).
**Ειδικά στους νεαρούς άντρες, ακόμη και η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ αυξάνει τον κίνδυνο τυχαίου τραυματισμού ή θανάτου ή τροχαίου δυστυχήματος.**
Κάθε ποτό έχει πιθανές επιπτώσεις στην υγεία.
Εξάλλου, το αλκοόλ είναι τεχνικά ένα είδος δηλητηρίου που το σώμα μας πρέπει να μετατρέψει σε λιγότερο επιβλαβείς ουσίες για να απολαμβάνουμε ένα καλό “κεφάλι” σχετικά με ασφάλεια.
- Πρέπει να μετατρέψουμε το αλκοόλ από αιθανόλη σε ακεταλδεϋδη για να το ανεχτούμε.
- Η ικανότητά μας να επεξεργαστούμε το αλκοόλ εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως: τη φυσική ατομική μας γενετική ανοχή, την εθνικότητα και το γενετικό μας υπόβαθρο, τη ηλικία μας, το μέγεθος του σώματός μας, το φύλο μας κλπ.
- Η δόση έχει σημασία. Αλλά και το “λίγο” αλκοόλ απαιτεί κάποια επεξεργασία από τον οργανισμό.
Ποιο είναι λοιπόν το «ιδανικό σημείο»;
Ποια ποσότητα αλκοόλ εξισορροπεί την απόλαυση (όπου τα αστεία γίνονται πιο αστεία) με την ικανότητα του σώματος να ανταποκρίνεται και να ανακάμπτει από την επεξεργασία κάτι ελαφρώς δηλητηριώδους;
Δεν σημαίνει ότι η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ είναι ακίνδυνη. Αλλά το ποτό είναι διασκεδαστικό. (Ορίστε, το είπα.)
Το ίδιο πιστεύουν και πολλοί άλλοι άνθρωποι. Έτσι, για μεγάλο μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού, το αλκοόλ – είτε μπύρα, είτε κρασί ή οινοπνευματώδη ποτά – είναι κάτι σαν βασικό συστατικό της ζωής. Αν το κάνετε σωστά – που σημαίνει ότι το καλόγουστο και γνωστής προέλευσης κρασί είναι πιο συχνό από τα σφηνάκια τεκίλα στο κεντρικό μπαρ– υπάρχουν μερικά αναμφισβήτητα οφέλη που θα αποκομίσετε:
Απόλαυση: Αν υποθέσουμε ότι έχετε “αποφοιτήσει” από κρασάδικα με άφθονη ροή κρασιού και φθηνά σφηνάκια, τα αλκοολούχα ποτά μπορεί να είναι νόστιμα.
Χαλάρωση: Λίγο αλκοόλ στην κυκλοφορία του αίματός σας σας βοηθά να αισθάνεστε χαλαροί. Και με ένα καλό γεύμα, ένα καλό ποτήρι κρασί μπορεί να προσφέρει την ευκαιρία να χαλαρώσετε για λίγο.
Κοινωνική σύνδεση: Το ποτό μπορεί να συμβάλει στον κοινωνική επαφή μέσω της αίσθηση του ανήκειν και της χαράς που μπορεί να συμβάλει στην υγεία και τη μακροζωία σας.
Αν πρόκειται να πιείτε, πιείτε γιατί το απολαμβάνετε πραγματικά. Πιείτε εάν πραγματικά προσθέτει αξία και ευχαρίστηση στη ζωή σας. Όχι επειδή:
- Έχετε άγχος.
- είναι μια συνήθεια.
- άλλοι άνθρωποι γύρω σας δεν θέλουν να πίνουν μόνοι τους.
Το αλκοόλ είναι μόνο ένας παράγοντας ανάμεσα σε πολλούς που επηρεάζουν τη σωματική απόδοση, την υγεία και τη φυσική κατάσταση. Το αν θα συνεχίσετε να πίνετε ή θα μειώσετε εξαρτάται από το πόσο πίνετε, ποιοι είναι οι στόχοι σας και που θέλετε να δώσετε προτεραιότητα.
Μόνο εσείς ξέρετε τι είστε, ή δεν είστε, διατεθειμένοι να ανταλλάξετε. Μπορεί να είναι ένα απλό «ναι» ή «όχι».
- Το να πείτε «ναι» στους κοιλιακούς μπορεί να σημαίνει «όχι» σε μερικά ποτά στο μπαρ.
- Το να πείτε «ναι» στο happy hour της Παρασκευής μπορεί να σημαίνει «όχι» στην πρωινή σας προπόνηση του Σαββάτου.
- Το να πείτε «ναι» στην προπόνηση για τον μαραθώνιο μπορεί να σημαίνει «όχι» στα κυριακάτικα ξενύχτια με ποτό.
- Το να πείτε «ναι» στον καλύτερο ύπνο μπορεί να σημαίνει «όχι» στο καθημερινό σας κρασί με το δείπνο.
Ή μπορεί να έχει να κάνει με το ποιοι σκοπεύετε να είναι οι επόμενοί σας στόχοι
- Ίσως είστε πρόθυμοι να εξασκηθείτε στο να πίνετε πιο αργά και προσεκτικά, αλλά δεν είστε διατεθειμένοι να μειώσετε τη συνολική σας πρόσληψη αλκοόλ.
- Ίσως θέλετε να χάσετε βάρος, οπότε θα σκεφτόσασταν να πίνετε λιγότερο. Όπως 2 μπύρες αντί για 3, αλλά όχι 0.
Ίσως υπάρχει μια «καλύτερη» απάντηση για το πόσο αλκοόλ είναι εντάξει για όλους. Αλλά δεν ξέρουμε ακόμα τι είναι. Ας ξεχάσουμε λοιπόν τις συμβουλές «ειδικών» για λίγο. Αντίθετα, ας προσπαθήσουμε να αφήσουμε το σώμα μας να ηγηθεί.
Διαβάστε τις ενδείξεις του. Παρατηρήστε τον εαυτό σας προσεκτικά, συλλέξτε δεδομένα και δείτε πώς το αλκοόλ λειτουργεί – ή όχι – για εσάς.
- Παρατηρήστε τις συνήθειές σας στο ποτό.
Παρακολουθήστε όλο το αλκοόλ που πίνετε για μια ή δύο εβδομάδες . Πίνω περισσότερο από όσο νόμιζα; Υπάρχουν θέματα ή μοτίβα στο ποτό μου; Το αλκοόλ με βοηθά να απολαμβάνω τη ζωή ή με αγχώνει;
- Παρατηρήστε πώς το αλκοόλ επηρεάζει το σώμα σας.
Γενικά νιώθω καλά; Απλό, αλλά επεξηγηματικό.
Πώς είναι η σωματική μου απόδοση μετά το ποτό; Αν πήγαινα στο γυμναστήριο το πρωί του Σαββάτου μετά από μία έξοδο την Παρασκευή, πώς θα ένιωθα και τι απόδοση θα είχα ;
Έχω hangover, κακό ύπνο, πρήξιμο/φούσκωμα και/ή άλλη ενόχληση;
- Παρατηρήστε πώς το αλκοόλ επηρεάζει τις σκέψεις, τα συναισθήματα, τις υποθέσεις και τη γενική προοπτική της ζωής σας.
Νιώθετε ότι έχετε τον έλεγχο του ποτού σας; Επιλέγετε, σκόπιμα ή «πιάνετε τον εαυτό σας» να πίνει;
Τι είδους άνθρωπος είσαι όταν πίνεις;
Αν έπρεπε να σταματήσετε να πίνετε για μια εβδομάδα, πώς θα ήταν αυτό; Δεν έγινε και τίποτα? Ή το αντίθετο;
- Διακόψτε τον αυτόματο πιλότο.
Ένα από τα κλειδιά για την αλλαγή συμπεριφοράς είναι η μετάβαση από τις ασυνείδητες, αυτόματες αντιδράσεις σε συνειδητές, σκόπιμες αποφάσεις.
Πχ. Καθυστέρησε το επόμενο ποτό σου. Μόνο για 10 λεπτά, για να δείτε αν το θέλετε ακόμα. Ή αναζητήστε τρόπους για να παρακάμψετε τα μοτίβα σας.
- Συμβουλευτείτε τους ειδικούς.
Η αλλαγή λειτουργεί σχεδόν πάντα καλύτερα με την υποστήριξη. Είναι δύσκολο να αλλάξεις μόνος σου. Μιλήστε με το γιατρό σας για τα πρότυπα κατανάλωσης αλκοόλ και την υγεία σας. Ζητήστε καθοδήγηση διατροφής. Στην Nutripass, μπορούμε εξατομικευμένα να βοηθήσουμε άτομα να βελτιστοποιήσουν οριστικά τα πρότυπα διατροφής και τρόπου ζωής.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Ξεχάστε λοιπόν τα πιθανά οφέλη για την υγεία από το αλκοόλ. Υπάρχουν πολλοί (πιθανώς καλύτεροι) τρόποι για να μειώσετε τον κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου – όπως να τρώτε καλά, να ασκείστε και να μην καπνίζετε.
Το να πίνεις ή να μην πίνεις δεν έχει να κάνει με το «υγιεινό εναντίον του μη υγιεινού». Πρόκειται για προσωπικές επιλογές και αποφάσεις σχετικά με το πού γέρνει η ζυγαριά.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Allen NE, Beral V, Casabonne D, Kan SW, Reeves GK, Brown A, Green J; Million Women Study Collaborators. Moderate alcohol intake and cancer incidence in women. J Natl Cancer Inst. 2009 Mar 4;101(5):296-305. doi: 10.1093/jnci/djn514. Epub 2009 Feb 24. PMID: 19244173.
- Cao Y, Willett WC, Rimm EB, Stampfer MJ, Giovannucci EL. Light to moderate intake of alcohol, drinking patterns, and risk of cancer: results from two prospective US cohort studies. BMJ. 2015 Aug 18;351:h4238. doi: 10.1136/bmj.h4238. PMID: 26286216; PMCID: PMC4540790.
- Knott C S, Coombs N, Stamatakis E, Biddulph J P. All cause mortality and the case for age specific alcohol consumption guidelines: pooled analyses of up to 10 population based cohorts BMJ 2015; 350:h384 doi:10.1136/bmj.h384
- Ινστιτούτο Προληπτικής Περιβαλλοντικής και Εργασιακής Ιατρικής. (2014). Εθνικός Διατροφικός Οδηγός για Ενήλικες.
Γράφει η Αθαναϊλίδου Ειρήνη
Διαιτολόγος – Διατροφολόγος BSc, MSc
Επ. Συνεργάτης Nutripass