Δίαιτα FODMAP και Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου

Σίγουρα από τον τίτλο και από την όχι τόσο φημισμένη αυτή δίαιτα θα μπήκατε στην διαδικασία να κάνετε ένα κλίκ για να διαβάσετε το άρθρο. Το μόνο σίγουρο όμως είναι ότι δεν πρόκειται για μια ιντερνετική και ελπιδοφόρα δίαιτα για την γρήγορη απώλεια κιλών, αλλά για κάτι πιο ουσιαστικό με ένα σύνδρομο το οποίο ταλανίζει μια μεγάλη ‘’μερίδα’’ ανθρώπων. Οι περισσότεροι μπορεί να μην έχετε ιδέα τι είναι το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου(ΣΕΕ) αλλά όσοι το αντιμετωπίζουν στην καθημερινότητα τους αλλά και οι υπόλοιποι μπορείτε να ρίξετε μια κλεφτή ματιά στα παρακάτω και συγνώμη αν απογοήτευσα τους dieter fans για την όχι και τόσο φαντασμαγορική εισαγωγή. Έχουμε και λέμε λοιπόν…
 
Το σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου (ΣΕΕ) είναι ένα Σύνδρομο Κλινικών Εκδηλώσεων που οφείλονται σε κινητική διαταραχή του παχέος εντέρου και του ορθού με συμπτώματα τα οποία περιλαμβάνουν κοιλιακό άλγος και διάταση, διαταραχές κενώσεων (διάρροια εναλλασσόμενη με δυσκοιλιότητα) και μεταβολές στην σύσταση των κοπράνων. Παρόλο που το ΣΕΕ είναι μια από τις πιο κοινές γαστρεντερικές παθήσεις, οι μορφές και μέθοδοι θεραπείας δεν έχουν υποδείξει ακόμα ικανοποιητικά αποτελέσματα. Η πλειονότητα των ασθενών αποδίδει τα συμτώματα σε συγκεκριμένα τρόφιμα τα οποία διαφέρουν σε κάθε περίπτωση και δεν υπάρχει μέχρι προσφάτως όσον αφορά την Διατροφή μια ‘’πλατφόρμα’’ καθολικής αντιπετώπισης του Συνδρόμου. Οι μέχρι τώρα προσεγγίσεις είναι αποκλεισμός ορισμένων τροφίμων ανάλογα το μέγεθος των συμπτωμάτων που προκαλούν στον ασθενή ή η μερική επανένταξη τους στην διατροφική καθημερινότητα του ατόμου μετά από κάποιο χρονικό διάστημα χωρίς όμως να έχει δοθεί μια σταθερή επιστημονική κατεύθυνση για την κάθε κατηγορία τροφίμων και τα συστατικά τους.
 
Μέχρι προσφάτως καλπάζουσα επιστημονική βιβλιογραφία εστιάζει την προσοχή της σε μία δίαιτα χαμηλή σε FODMAPs ( Fermentable Oligo-Di-Monosaccharides and Polyols). Όχι μην τα εκλαμβάνεται ώς κινέζικα και συνεχίστε την ανάγνωση προσεκτικά καθώς μπορεί να ‘’απελευθερώσει’’ το έντερό σας. Ουσιαστικά τα FODMAPs είναι σάκχαρα τα οποία βρίσκονται στα τρόφιμα χωρίς όμως όλοι οι υδατάνθρακες στην διατροφή μας να θεωρούνται FODMAPs. Τα FODMAPs ουσιαστικά είναι υδατάνθρακες μικρής αλύσου όπως:

• η φρουκτόζη (φρούτα, μέλι κλπ)
• η λακτόζη στο γάλα
• οι φρουκτάνες (σιτάρι, κρεμμύδι, σκόρδο, ινουλίνη κ.α.)
• οι γαλακτάνες (όσπρια όπως τα φασόλια κ.α.)
• οι πολυόλες ( γλυκαντικά που περιέχουν ισομαλτόλη, μαννιτόλη, σορβιτόλη κ.α.)

και ο κύριος λόγος αποκλεισμού τους είναι επειδή είναι οσμοτικά (δηλαδή ‘’τραβούν’’ νερό μέσα στον εντερικό σωλήνα) δυσκολεύοντας έτσι την απορρόφηση και την πέψη τους από τα βακτήρια του εντερικού σωλήνα ιδιαίτερα όταν καταναλώνονται σε μεγάλες ποσότητες.
 

Τι λέει η Βιβλιογραφία;

Επιπλέον ερευνητικά δεδομένα υποστηρίζουν ότι τα FODMAPs επάγουν την παρατεταμένη παραγωγή υδρογόνου στο έντερο η οποία είναι αυξημένη σε ασθενείς με ΣΕΕ, επηρεάζουν την ποσότητα του μεθανίου που παράγεται, και επάγουν τα γαστρεντερικά συμπτώματα που βιώνουν αυτοί οι ασθενείς, αποτελέσματα τα οποία υποστηρίζουν την αυξανόμενη συμβολή μιας διατροφής χαμηλής σε FODMAP για το ΣΕΕ. Επίσης μια διατροφή χαμληλή σε FODMAPs μπορεί να αυξήσει την παροχή νερού και ζυμώσιμων υποστρωμάτων στο εγγύς κόλον αυξάντονας την κινητικότητα του εντέρου, ομαλοποιώντας έτσι τα έντονα γαστρεντερικά συμπτώματα.
Σε παλαιότερες μελέτες σε ασθενείς με σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου και δυσαπορρόφηση στην φρουκτόζη προτάθηκε ότι ο διαιτητικός περιορισμός σε φρουκτόζη ή / και σε φρουκτάνες είναι πιθανό να συμβάλει στην βελτίωση των συμπτωμάτων, κάτι το οποίο έδωσε το έναυσμα για μελλοντικές μελέτες και την κατηγοριοποίηση αυτών των συστατικών στο μοντέλο FODMAP.
Πρόσφατα μια μετα-ανάλυση μελετών το 2016 υποστήριξε την αποτελεσματικότητα μια δίαιτας χαμηλής σε FODMAPs για το ΣΕΕ και στον περιορισμό των γαστρεντερικών συμπτωμάτων.  Σε ‘’σύμπλευση’’ με την παραπάνω μετα-ανάλυση έρχεται και μια μετα-ανάλυση το 2015 όπου συμπερασματικά υποστηρίζει ότι μια δίαιτα χαμηλή σε FODMAP πρέπει να είναι η πρώτη διαιτητική προσέγγιση σε ασθενέις με ΣΕΕ.
Τέλος υπάρχουν και αρκετές κλινικές μελέτες στην βιβλιογραφία που υποστηρίζουν την θετική επίδραση των FODMAPs στην αποτελεσματική μείωση των γαστρεντερικών συμπτωμάτων.
 

Τα Συμπεράσματα

Συμπερασματικά λοιπόν το νέο πεδίο έρευνας σε αυτή την αντιμετώπιση αυτών των ασθενών πρέπει να εκληφθεί θετικά, ωστόσο η περαιτέρω διερεύνηση στο μέλλον της συμβολής των FODMAPs σε περισσότερους ασθενείς και σε μεγαλύτερης διάρκειας πρωτόκολλα είναι επιτακτικό για να αναχθούν ασφαλέστερα και πιο σίγουρα συμπεράσματα για αυτό το Σύνδρομο που ταλανίζει ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού μας.
 
Υ.Γ. Σε επόμενο άρθρο θα δοθούν συμβουλές για το ποια τρόφιμα είναι υψηλά σε FODMAPs και με ποια μπορείς να τα αντικαταστήσεις. Για αυτό αν σε ενδιαφέρει η συγκεκριμένη θεματολογία μείνε συντονισμένος/η στο nutripass.gr.
 
 
Γράφει ο Αντωνίου Γιάννης
Επ. Διευθυντής Nutripass
Διαιτολόγος-Διατροφολόγος BSc, Pn1, P.T.
 
 
 
 
 
 
 
 
Βιβλιογραφία

1. Ong, D.K., et al., Manipulation of dietary short chain carbohydrates alters the pattern of gas production and genesis of symptoms in irritable bowel syndrome. J Gastroenterol Hepatol, 2010. 25(8): p. 1366-73.
2. Bohn, L., et al., Diet low in FODMAPs reduces symptoms of irritable bowel syndrome as well as traditional dietary advice: a randomized controlled trial. Gastroenterology, 2015. 149(6): p. 1399-1407 e2.
3. Mansueto, P., et al., Role of FODMAPs in Patients With Irritable Bowel Syndrome. Nutr Clin Pract, 2015. 30(5): p. 665-82.
4. Marsh, A., E.M. Eslick, and G.D. Eslick, Does a diet low in FODMAPs reduce symptoms associated with functional gastrointestinal disorders? A comprehensive systematic review and meta-analysis. Eur J Nutr, 2016. 55(3): p. 897-906.
5. Barrett, J.S., et al., Dietary poorly absorbed, short-chain carbohydrates increase delivery of water and fermentable substrates to the proximal colon. Aliment Pharmacol Ther, 2010. 31(8): p. 874-82.
6. Halmos, E.P., et al., A diet low in FODMAPs reduces symptoms of irritable bowel syndrome. Gastroenterology, 2014. 146(1): p. 67-75 e5.