Πώς αισθάνεται ένα ΠΑΧΥΣΑΡΚΟ παιδί; Οδηγίες & Εκπαίδευση με ΑΠΛΑ ΒΗΜΑΤΑ

Ίσως, το σημαντικότερο θέμα που βιώνουν οι περισσότερες οικογένειες στην Ελλάδα για το βάρος των παιδιών τους είναι να αποδεχτούν ότι το επιπλέον βάρος αποτελεί πρόβλημα υγείας & χρήζει άμεσης επίλυσης. Οι οδηγίες ενός κλινικού για την αλλαγή της συμπεριφοράς θα είναι αποτελεσματικές μόνο αν ο γονέας ή η οικογένεια αναγνωρίζει το πιθανό πρόβλημα και θέλει να το αντιμετωπίσει.

Πρόκειται για μια επείγουσα υπόθεση, καθώς ένα στα πέντε παιδιά είναι παχύσαρκο, ποσοστό το οποίο αυξήθηκε δραματικά μέσα στα τελευταία δέκα χρόνια. Η πρόληψη της παχυσαρκίας, εκτός από τη θεραπεία, αποτελεί σημαντική προτεραιότητα για τη δημόσια υγεία.

Όμως πέρα από τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της παιδικής παχυσαρκίας, που προτάσσουμε πρώτες ως λογικά επιχειρήματα, μήπως θα ήταν καλύτερο να προσπαθήσουμε να συναισθανθούμε πώς μπορεί να βιώνει το ίδιο το παιδί το σήμερα και το τώρα;

Μέσα σε ένα σώμα «διαφορετικό» από αυτό των συνομηλίκων του και πολλές φορές δυσλειτουργικό;

«Οι γονείς πρέπει να είναι κοντά στο παιδί, να συζητούν μαζί του, να διερευνούν τα συναισθήματά του. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να τονίζουν τα κιλά και την εμφάνισή του».

Ως προς το ψυχολογικό κομμάτι, ένα υπέρβαρο ή παχύσαρκο παιδί ξεχωρίζει & γι’ αυτό δέχεται συνεχώς για το σώμα του επικριτικά σχόλια από τους συμμαθητές. Άλλες φορές πάλι δέχεται «χαριτωμένα» σχόλια από τους ενήλικες, σε σχέση με την κοιλίτσα του, πού όμως όπως του λένε, θα την πάρει σε μπόι.

Αισθάνεται ότι η μπουκιά του αποτελεί το επίκεντρο του ενδιαφέροντος στο οικογενειακό ή/και φιλικό τραπέζι. Πόσο τρώει, γιατί τρώει, γιατί δεν τρώει…

Πώς είναι καλό να διαχειριστεί η οικογένεια το παιδί που θέλει συνέχεια να τρώει;

Οι γονείς δεν πρέπει να προσποιούνται ότι αδιαφορούν για να αφυπνίσουν το παιδί, αλλά ούτε να του επισημαίνουν συνεχώς το πρόβλημα με τα κιλά του. Εκφράσεις όπως «Κοίτα πόσο έχεις παχύνει» ή «Θα πάρεις κιλά» πρέπει να αποφεύγονται. Πρέπει ως γονείς να είμαστε κοντά στο παιδί, να ψάχνουμε τα συναισθήματά του, τι το ωθεί -για παράδειγμα- να τρώει πολλά γλυκά, πότε τα τρώει & γιατί.

Αν για παράδειγμα, πιάσουμε το παιδί να ανοίγει το ψυγείο και να τρώει μια σοκολάτα, εκείνη τη στιγμή καλό είναι να μην το εμποδίσουμε, αλλά να το ρωτήσουμε: «Μήπως σε απασχολεί κάτι;», «Γατί νιώθεις την ανάγκη να φας γλυκό;», «Μήπως θα ήθελες να κάνουμε κάτι μαζί;», προσπαθώντας να ανακαλύψουμε τον συναισθηματικό του κόσμο. Μπορεί να είναι στεναχωρημένο, να έχει τσακωθεί με κάποιο παιδί στο σχολείο και αυτό να είναι έκφραση θυμού, μπορεί να είναι οτιδήποτε ψυχολογικό.

Όσο οι γονείς βλέπουν και κρίνουν μόνο την εμφάνιση και τα κιλά του παιδιού, τόσο η αυτοπεποίθησή του μειώνεται. Όταν ένα παιδί νιώθει άσχημα ή και ενοχικά για το βάρος και το σχήμα του σώματος του απομονώνεται κοινωνικά. Είναι σημαντικό να εστιάζουμε & να ενισχύουμε τα άλλα χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς του. Ένας άνθρωπος δεν κρίνεται από το σώμα & την εμφάνισή του, δεν αποτελεί ένδειξη αν είναι καλός ή κακός άνθρωπος, αν πετυχαίνει στην ζωή του ή όχι. Επομένως, επικεντρωνόμαστε στις μικρές νίκες που έχει σαν παιδί & στα θετικά στοιχεία που διαθέτει και στους υπόλοιπους τομείς.

 

Στην Nutripass, έχουμε εντάξει εκπαιδευτικές συνεδρίες με όλη την οικογένεια έτσι ώστε να βρίσκουμε λύσεις και να συζητάμε πάνω στα θέματα της διατροφής που προκύπτουν στον καθένα εξατομικευμένα.

Πώς θα εντάξουμε υγιεινές διατροφικές συνήθειες που θα υιοθετήσει και το παιδί;

Εάν οι γονείς δεν τρέφονται σωστά, πώς περιμένουμε από το παιδί να καλλιεργήσει σωστές διατροφικές συνήθειες; Δύο τρόποι για να μάθουν τα παιδιά είναι η μίμηση και το παιχνίδι.  Πρέπει το παιδί να είναι μέρος της προετοιμασίας του φαγητού ή τουλάχιστον να υπάρχει μια ενασχόληση με τα τρόφιμα. Μια καλή λύση είναι για παράδειγμα να αφιερώσουμε χρόνο μαζί του στο σούπερ μάρκετ ή στη λαϊκή, να του μάθουμε και να του μιλήσουμε για τα φρούτα και τα λαχανικά, ώστε να έχει τη δυνατότητα να επιλέξει εκείνα που του αρέσουν περισσότερο.

Η ομάδα που θα τον παρακολουθεί (παιδίατροι- διαιτολόγοι) θα πρέπει να χρησιμοποιούν μια διαχρονική, αναπτυξιακά κατάλληλη προσέγγιση ζωής για να βοηθήσουν στον εντοπισμό των παιδιών νωρίς στην πορεία προς την παχυσαρκία. Θα πρέπει να προωθούν μια δίαιτα απαλλαγμένη από ροφήματα με ζάχαρη, λιγότερα τρόφιμα με υψηλή θερμιδική πυκνότητα & αυξημένη πρόσληψη φρούτων & λαχανικών. Είναι επίσης σημαντικό να προωθήσετε έναν τρόπο ζωής με μειωμένη καθιστική συμπεριφορά και με 60’ καθημερινής μέτριας έως έντονης σωματικής δραστηριότητας.

Πώς μπορούν οι γονείς να πειθαρχήσουν το παιδί;

Η χρήση ορίων και όχι απαγορέυσεων αναφορικά με τα τρόφιμα είναι βοηθητικότερες στα παιδιά. Μέσα στα όρια το παιδί αισθάνεται σιγουριά & ασφάλεια. Τα παιδιά δεν θέλουν να λειτουργούν ανεξέλεγκτα, γιατί χάνονται και νιώθουν ανασφαλή. Φυσικά και το παιδί θα φάει -για παράδειγμα- το γλυκό του, αλλά θα προγραμματίσουμε πότε θα το φάει πχ το απόγευμα & όχι το μεσημέρι. Τόσο εύκολα. Βάζουμε ένα μέτρο. Ωστόσο, και οι γονείς δεν μπορούν να τρώνε γλυκά ανά πάσα στιγμή. Κι εκείνοι πρέπει να ακολουθήσουν το ίδιο διατροφικό πρόγραμμα με τα παιδιά.

Οι γονείς πρέπει να είναι πάρα πολύ κοντά στα παιδιά τους και να τα αποδέχονται γι’ αυτό που είναι. Η αποδοχή και η αγάπη είναι το παν! Μπορεί να ακούγονται αυτονόητα, αλλά δυστυχώς δεν είναι. Επίσης, πρέπει να δείχνουν κατανόηση στην επιθετική συμπεριφορά των παιδιών προς το μέρος τους και να θυμούνται πάντα ότι αν το παιδί δεν ξεσπάσει σε εκείνους, μπορεί να ξεσπάσει στο φαγητό. Άρα, η επικοινωνία είναι ένα ακόμη βασικό κλειδί στη σχέση γονέα και παιδιού.

Τέλος, μην ξεχνάμε πως ένα υπέρβαρο ή παχύσαρκο παιδί βιώνει αντικρουμένα συναισθήματα όταν άλλες φορές του λένε «μην φας» και άλλες ακούει την φράση «έλα μωρέ μην γίνεσαι υπερβολικός μια ημέρα είναι…». Στεναχωριέται και τα βάζει με τον εαυτό του κάθε φορά που το λογικό κομμάτι του εγκεφάλου του του λέει «μην το φας αυτό παχαίνει δεν σου κάνει καλό» και η παρόρμησή του, ο αυθορμητισμός του το οδηγεί στο να υποπέσει στο «λάθος».

Γι’αυτό επιμένουμε ότι το να αξιολογείται με βάση την εγκράτεια ή τη συμμόρφωσή του σε ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα διατροφής δεν τον βοηθά αλλά ίσα ίσα το πηγαίνει βήματα πίσω. Η ντροπή ενός παιδιού για το σώμα του ίσως εκδηλωθεί ως μειωμένη απόδοση στο σχολείο. Ίσως πάλι ως αδυναμία απόλαυσης παιχνιδιού και σωματικών δραστηριοτήτων.

Ο Ρόλος της Εκπαίδευσης

Οι περισσότερες μελέτες για τη θεραπεία της παχυσαρκίας χρησιμοποιούν την εκπαίδευση ως παρέμβαση ελέγχου, υποθέτοντας ότι η εκπαίδευση από μόνη της θα έχει μικρή ή καθόλου επίδραση στις συμπεριφορές που σχετίζονται με την παχυσαρκία. Ωστόσο, η εκπαίδευση και η συμβουλευτική μπορεί να έχουν σημαντικούς ρόλους στην πρωτογενή πρόληψη. Η επανάληψη των βασικών μηνυμάτων από την αρχή της ζωής μπορεί να ενθαρρύνει την ανατροφή των παιδιών που προάγει έναν υγιεινό τρόπο ζωής και ενισχύει την πρόληψη.

Μερικές απλές ερωτήσεις ελέγχου σχετικά με:

• Τη γνώση του θηλασμού,
• τις υγιεινές επιλογές τροφίμων,
• τα κατάλληλα μεγέθη μερίδων,
• την ανάγνωση της ετικέτας των τροφίμων,
• τα θρεπτικά συστατικά που προκαλούν ανησυχία,
• το ενεργειακό ισοζύγιο,
• το όφελος της σωματικής δραστηριότητας και
• την αρνητική επίδραση της καθιστικής ψυχαγωγίας

μπορούν να εντοπίσουν κατάλληλους στόχους για συμβουλευτική.

Ακόμη και όταν οι οικογένειες έχουν επαρκή γνώση υγιεινών συμπεριφορών, μπορεί να χρειαστούν βοήθεια από ειδικούς για να αναπτύξουν το κίνητρο για αλλαγή, να παρέχουν ενθάρρυνση και να εντοπίσουν και να υποστηρίξουν τους κατάλληλους πόρους της κοινότητας που θα τις βοηθήσουν να εφαρμόσουν με επιτυχία αλλαγές συμπεριφοράς.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα μελέτης που διεξήχθη το 2014 η υψηλή ετοιμότητα για γενική δράση που αναφέρεται από τους γονείς υπέρβαρων/παχύσαρκων παιδιών δεν υποδηλώνει απαραίτητα την ετοιμότητά τους να εμπλακούν σε συγκεκριμένες αλλαγές & συμπεριφορές στον τρόπο ζωής.

 

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Αναλάβετε την ευθύνη για την ανατροφή των παιδιών σας πολύπλευρα. Έχετε κατά νου ότι ίσως χρειαστούν αλλαγές στην καθημερινότητα και στις διατροφικές σας συμπεριφορές για να υιοθετήσουν και εκείνα τα κατάλληλα πρότυπα. Μείνετε δίπλα τους γιατί αυτές οι μικρές τροποπιήσεις και συνήθειες θα οδηγήσουν στην Αλλαγή της ζωής τους (και του βάρους τους) μια για πάντα!

Όλη η ομάδα της Nutripass είναι έμπειρη και εκπαιδευμένη πάνω στην διαχείριση τέτοιων περιστάσεων καθώς σκόπος μας είναι να μαθαίνουμε στον καθένα ξεχωριστά πώς να γίνει ο Διατροφολόγος του εαυτού του.

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

• https://doi.org/10.1542/peds.2015-1558
• https://doi.org/10.1111/jpc.12500